مقایسه شکلی عبارت "بسم الله الرحمن الرحیم" در کتیبه های کوفی گچبری ایران (با تاکید به دوره های سلجوقی و ایلخانی)
نویسنده
چکیده مقاله:
خوشنویسی و نوشتار در گچبری به دلیل شکل پذیری آسان گچ و زمان دار بودن کار بر روی آن، به یک عرصه ای منحصر به فرد جهت طراحی حرفها و ساختار خوشنویسانه و تزئینات تبدیل شده است .با توجه به اینکه منشا خطوط کوفی بر کتیبه های گچبری، کوفی ساده است، اما بر خلاف تصور که کلمه های مشترک – در این تحقیق عبارت بسم الله الرحمن الرحیم است - باید یک شکل ترسیم شوند، در کتیبه های گچبری برخوردهای متفاوتی از جنس طراحی حروف صورت گرفته است. در این تحقیق از میان کتیبه های کوفی که به صورت گچبری در معماری کار شده است، ده اثر که عبارتی یکسان را دارا هستند، انتخاب شده که به لحاظ شکلی و به طریق کیفی مورد مطالعه قرار خواهند گرفت. معماری اسلامی ایران در طی یک دورة 300 ساله (از سلجوقی تا ایلخانی) سیری منظم و تکاملی داشته است. این دو دوره به دلیل به کارگیری تزئینات گچبری، منحصر به فرد می باشد و کتیبه های نوشتاری بسیاری در بناهای آن موجود است که بخش قابل توجه ای از آن با خط کوفی است، نمونه های آورده شده در این پژوهش نیز از این دوره است. پرسش اصلی در این راستا آنست که خوشنویسان یا طراحان این نوشتار با توجه به پایبندی به خط کوفی ساده، هرکدام چه راهکاری را جهت پدید آوردن منحصر به فرد یک عبارت مشترک بکار برده اند؟ فرض این مقاله بر این مدار می باشد که با وجود رسم الخط یکسان در تمام نمونه ها که از کوفی ساده ناشی می شود، اما طراح در چهاچوب و محدوده طراحی خویش دست به آفرینش گونه های متفاوتی از طراحی حروف نموده است. در نتیجه بنا بر نمونه و تجزیه شکلی حرفها، دیده خواهد شد که طراحان این نمونه ها برخوردی از نوع طراحی حروف با عبارت ها داشته اند.
منابع مشابه
حکم فقهی جزئیت بسم الله الرحمن الرحیم در سوره حمد
با توجه به این که سوره حمد به عنوان سرآغاز نماز «لا صلوه الا بفاتحة الکتاب» حداقلّ «ده بار» در نماز‌های پنج‌گانه تکرار می‌شود، بحث فقهی جزئیت بسمله در سوره حمد و در بقیه سوره‌ها با توجه به اختلافی که پدید آمده است، بحثی است کاربردی، لذا باید دید جزئیت آن ریشه در سنت نبوی6 دارد و در نتیجه انکار آن «اجتهاد در مقابل نص» است و یا اجتهادی محض؟ در این مقاله پس از بیان تاریخچه بحث، و بیان نظریه‌ها با ...
متن کاملبسم الله الرحمن الرحیم در منظومه‌های غنایی ادب فارسی*
منظومه‌های غنایی از جمله مهم‌ترین و دراز آهنگ‌ترین و پرمخاطب‌ترین گونه‌های ادبی به شمار می‌آید. با وجود آن‌که موضوع اصلی این قبیل آثار، عشق و مضامین عاشقانه است ولیکن به دلیل ساختار، انواع معانی شعر فارسی همچون مدح، وصف، پند و اندرز، مضامین دینی و اخلاقی، مناجات و ... را در خود جمع کرده است. یکی از مضامین پربسامد که در بسیاری از این منظومه‌ها مطرح گردیده و به ویژه آغازگر بسیاری از این منظومه‌ها...
متن کاملبسم الله الرحمن الرحیم در منظومه های غنایی ادب فارسی*
منظومه های غنایی از جمله مهم ترین و دراز آهنگ ترین و پرمخاطب ترین گونه های ادبی به شمار می آید. با وجود آن که موضوع اصلی این قبیل آثار، عشق و مضامین عاشقانه است ولیکن به دلیل ساختار، انواع معانی شعر فارسی همچون مدح، وصف، پند و اندرز، مضامین دینی و اخلاقی، مناجات و ... را در خود جمع کرده است. یکی از مضامین پربسامد که در بسیاری از این منظومه ها مطرح گردیده و به ویژه آغازگر بسیاری از این منظومه ها...
متن کاملبررسی عدم ذکر «بسم الله الرحمن الرحیم» در ابتدای سوره برائت با تأکید بر محتوای سوره
سورۀ مبارکۀ برائت تنها سوره در قرآن کریم است که با آیۀ کریمۀ «بسم‌الله الرحمن الرحیم» آغاز نشده است. در دربارۀ عدم ذکر آیۀ بسمله در ابتدای سورۀ برائت دلایل مختلفی مطرح می‌شود، پژوهش حاضر ضمن بررسی هر یک از دیدگاه‌های مطرح، با نظر به قراین خارجی در فضای سورۀ برائت اعم از فضای نزول و جوّ نزول، در پی آن است که مسئلۀ عدم ذکر بسمله در ابتدای سورۀ برائت را بررسی شود. رفتار گوناگون اصحاب پیامبر د...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 3 شماره چهارم
صفحات 25- 38
تاریخ انتشار 2014-08-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023